Jak wyregulować gitarę i ustawić akcję strun

Zasady zaprezentowane poniżej sprawdzą się we wszystkich elektrycznych instrumentach strunowych tj. gitarach, basach a także w instrumentach akustycznych wyposażonych w pręt napinający.

Wymieniasz samodzielnie struny w swojej gitarze, chcesz obniżyć strój do D albo i do B, a może pękła Ci struna i gitara z mostkiem ruchomym kompletnie nie stroi? A może przyszła zima i gitara przestała trzymać strój? Dlaczego struna brzęczy na 12 progu?

To co musisz zrobić to Ustawić swoją gitarę! Najlepiej nauczyć się samodzielnie, a jeśli to nie skuteczne to wtedy iść do profesjonalisty - lutnika/serwisanta.

Często po zmianie zestawu strun na inny rozmiar albo na struny innej marki, gitara nieco inaczej zapracuje, w szczególności pręt napinający, co objawi się właśnie brzęczeniem albo zmianą wysokości strun. Grubsze struny w standardowym strojeniu mają po prostu większą siłę naciągu, która musi być kompensowana prętem napinającym. Wystarczy go odrobine dokręcić...ale po kolei.

Zróbmy plan działania i podążajmy zgodnie z nim:

1. Zmieniamy struny na nowy zestaw.
2. Stroimy gitarę do pożądanego strojenia
3. Sprawdzamy, czy struny są wyżej czy niżej, w których miejscach na gryfie pojawiło się brzęczenie.
4. Regulujemy pręt napinający
5. Ustawiamy wysokość strun na siodełkach przy mostku lub cały mostek (Tune o matic, Floyd Rose)
6. Stroimy gitarę
7. Weryfikujemy czy wysokość strun jest ok, czy nic nie brzęczy
8. Ustawiamy intonacje
9. Ustawiamy wysokość przetworników względem strun
Tyle.

Jakie struny do gitary elektrycznej?

Wybór strun to sprawa bardzo indywidualna. Cieńsze struny to łatwiejsze granie, ale nieco krótsze wybrzmiewanie gitary. Grube struny są trudniejsze, jeśli chodzi o podciąganie, ale ich wybrzmiewanie jest dłuższe. Jeżeli jeszcze nie wiesz jaki jest Twój ulubiony zestaw, to polecam zacząć od standardowego 9-42 lub 9-46. Są to zestawy uniwersalne do stosowania w standardowym strojeniu gitary. Zmieniamy struny i przy użyciu stroika przechodzimy do punktu drugiego.

Strojenie

Po nastrojeniu, warto struny trochę ponaciągać, a potem nastroić jeszcze raz i trochę pograć, dzięki temu struny się trochę uleżą i będziemy w stanie zweryfikować co jest nie tak.
Poniżej kilka najczęstszych sytuacji jakie mogą wystąpić:
1. Struny w gitarze są za wysoko. W tej sytuacji sprawdźmy odchylenie gryfu. Patrząc wzdłuż gryfu od główki w dół widzimy czy jest wklęsły czy płaski. Inna metoda to nacisnąć 6 strunę na pierwszym progu lewą ręką, następnie małym palcem prawej ręki nacisnąć 6 strunę na 22 lub 24 progu (ostatnim) i kciukiem prawej ręki dotknąć 6 strunę na 12 progu. Zobaczymy wtedy czy jest mała szczelina między progiem a struną czy nie. Niektórzy gitarzyści preferują płaski gryf, inni lubą mieć tzw. „łódkę” - czyli sytuacje w której jest około 0.5mm szczelina między struną a progiem. W takiej sytuacji, w której struna jest dość wysoko nad progiem, należy dokręcić pręt napinający

2. Struny w gitarze są za nisko, leżą na progach lub brzęczą w pierwszych 4-5 pozycjach. Tutaj jest sytuacja odwrotna, należy odkręcić pręt napinający tak aby osiągnąć pożądaną wysokość struny względem 12 progu.

Regulacja Pręta w gitarze

Cała zabawa z prętem napinającym to zaledwie obrót o około ¼ koła lub porównując do tarczy zegara o około 1-3h. Jeżeli trzeba kręcić bardziej aby zmienić geometrię/krzywiznę gryfu to tutaj już warto zasięgnąć rady lutnika. Pamiętajmy, aby ZAWSZE używać właściwego klucza. Uszkodzenie nakrętki w nowoczesnych dwukierunkowych prętach wiąże się z wymiana całego pręta.
Jesteśmy zadowoleni z ustawienia krzywizny gryfu, Stroimy znowu gitarę.

Ustawiamy wysokość strun na siodełku/mostku.

W mostkach typu Floyd Rose lub Tune o Matic, będzie to zaledwie ustawienie dwóch śrub, gdyż te mostki nie mają możliwości ustawienia wysokości struny indywidualnie. W mostkach typu Hard Tail i w gitarach headless każde siodełko ma taką możliwość co daje szanse na ustawienie bardziej precyzyjne względem profilu gryfu. Staramy się w miarę możliwości powielić ten profil co odzwierciedli się również adekwatną wysokością strun nad gryfem.

Przy założeniu, że ustawiamy gitarę ze strunami o rozmiarze 9-42, 9-46 przyjmuje się ze minimalną wysokość struny E1 na 12 progu to 1mm podczas gdy struna E6 to 1.25-1.5mm. Wszystkie pozostałe struny staramy się ustawić tak aby zachowywały podobny dystans co struny sąsiadujące, np struna B2 (H2) będzie nieco powyżej 1mm, struna G3 to już 1.15-1.2 etc. Ustawiamy tak aby struny nie brzęczały i miały miejsce do wibrowania. Jeżeli damy je za nisko to bardzo szybko będą gasły, pomimo pozornej łatwości w graniu np. legatami czy tappingiem. Jeżeli damy je za wysoko to trudniej się gra i w ekstremalnych sytuacjach gitara nie będzie stroić w pozycjach ze względu na zbyt duży docisk struny do gryfu a tym samym nieznaczne podwyższenie tonu.

Maksymalna przyjęta wysokość przy wyżej wymienionych rozmiarach strun, to około 1.5mm na 12 progu dla struny E1 i około 2mm na 12 progu dla struny E6.

Do regulacji wysokości strun polecam wykorzystywać profesjonalne miarki do tego służące jak ta poniżej od D'addario.

Stroimy gitarę i weryfikujemy wszystko.
Gra się dobrze? Nic nie brzęczy? Wysokość strun jest komfortowa? No to teraz pora na przed ostatni punkt.

Ustawienie intonacji na mostku

Z wyjątkiem niektórych mostków typu Wrap Around używanych w gitarach np. PRS większość mostków gitary elektrycznej ma a przynajmniej powinna mieć możliwość ustawienia intonacji dla każdej struny indywidualnie. Do tego etapu będzie potrzebny dobry Tuner. Kładziemy gitarę na płasko w taki sposób jakbyśmy na niej grali (szyjka w lewo) i w miarę możliwości, podpieramy szyjkę najbliżej polaczenia gryfu z korpusem. Gitara musi być nastrojona. W takiej sytuacji naciskamy strunę E1 na 12 progu i patrzymy, czy tuner pokazuje dźwięk E (oktawę od pustej struny nastrojonej do dźwięku E). Jeżeli wskazówka odchyla się w lewo, czyli ton jest niższy od oczekiwanego, to przesuwamy siodełko w lewo, w kierunku gryfu. Jeżeli wskazówka pokazuje ton wyższy to dokręcamy siodełko tak aby ruszyło się w prawo – w kierunku korpusu gitary. W przypadku mostka typu Floyd Rose niestety za każdym razem należy luzować strunę i po przesunięciu siodełka stroić gitarę na nowo. Tutaj trzeba pamiętać, aby śrubę mocującą siodełko mocno dokręcić właściwym kluczem.

Ustawienie wysokości przetworników względem strun.

Przyjmuje się jako standard wyjściowy 3mm od spodu struny do góry magnesu. Oczywiście im bliżej strun będą magnesy tym sygnał będzie mocniejszy, im dalej tym będzie słabszy. Jest to jednak sprawa indywidualna każdego gitarzysty. W układzie HSH – przetwornik umiejscowiony w środku często daje się nieco niżej (około 4-5mm od struny) przez co nie przeszkadza w kostkowaniu, ale też inaczej „koloruje” barwę przetworników mostkowego i szyjkowego w połączeniach z nimi.

Podsumowanie

Ustawienie gitary to kwestia indywidualna i dlatego uważam, że jest to umiejętność, którą każdy gitarzysta powinien posiadać. Świadomość współpracy poszczególnych komponentów gitary i ich rola w dobrym ustawieniu pomaga w wyjściu cało z różnych sytuacji, tj. podczas koncertu, sesji nagraniowej, próby etc., nie mówiąc o tym, że nie tracimy czasu na szukanie serwisanta i zostawianie tam gitary na parę dni.

Niezależnie od tego, jak dobrze gitara będzie ustawiona przez lutnika, przyjdzie zima albo lato, zmieni się temperatura i wilgotność i instrument może zapracować. Będzie potrzebna wtedy drobna korekta (najczęściej pręta napinającego) którą możemy zrobić sami w przeciągu kilku minut. Mając świadomość tego, co się dzieje z gitarą możemy szybko zareagować i czerpać przyjemność z grania no i oczywiście ustawić gitarę dokładnie tak jak chcemy.

Zobacz więcej naszych artykułów 

Jak nawilżyć gitarę akustyczną i klasyczną	Rodzaje gitar i różnice między nimi