Rodzaje gitar i różnice między nimi

Rodzaje gitar i różnice między nimi

Jedne potrzebują wzmacniacza, inne nie. Jedne brzmią nisko i najczęściej gra sie na nich palcami, inne mają dwa gryfy. Jeszcze inne są jakieś takie małe, poręczne, podczas, gdy inne zajmują dużo miejsca... tak to właśnie jest, gitary są różne.

Podstawowy podział gitar na typy to gitary klasyczne, gitary akustyczne, gitary elektryczne i gitary basowe.

Czym się różni gitara akustyczna od klasycznej

Gitary klasyczne

Charakteryzują się dużym pudłem rezonansowym i posiadają szerszy gryf o płaskim profilu w porównaniu z gitarami elektrycznymi. Najczęściej mają 6 strun i są to zazwyczaj struny nylonowe. Gitary o takiej konstrukcji używane są w muzyce klasycznej, flamenco a także lubiane przez muzyków z kręgów poezji śpiewanej. Brzmienie takiej gitary jest ciepłe, miękkie, dynamiczne. W zależności od jakości użytego drewna a także wewnętrznych rozwiązań konstrukcyjnych jego cena będzie się odpowiednio zwiększać.

Rozmiary gitar klasycznych

Gitary klasyczne mają kilka rozmiarów. Są to ¼, ½, ¾ 7/8 i 4/4. Te najmniejsze przeznaczone są przede wszyskim do nauki dla dzieci, te największe używane są przez dorosłych a w przypadku profesjonalnych artystów, gitary o największym pudle rezonansowym najczęściej stosowane są również na koncertach. 

Struny w gitarze klasycznej

W gitarze klasycznej wykorzystuje się nylonowe struny. Ze względu na brak usztywnienia gryfu, nie zaleca się zakładania strun metalowych, które wymagają mocniejszego naciągu. Może to grozić uszkodzeniem gitary klasycznej. Często wybieranym modelem strun do gitar klasycznych jest EJ27N od D'addario

Jak grać na gitarach klasycznych

Najczęściej gra się palcami lub całą dłonią, okazjonalnie używa się nakładanych pazórków, żadziej piórka/plectrum.

Gitary klasyczne mogą być wyposażone w system piezo który pozwala podłaczyć ją do systemu nagłośnieniowego.

Gitary akustyczne

Podobnie jak gitara klasyczna, gitara akustyczna posiada duże pudło rezonansowe i podobnie jak gitara klasyczna ma różne rozmiary. Mamy do wyboru między Jumbo, typem Dreadnought czy rozmiarem ¾ etc lub kształtem /rozmiarem „concert”. Warto tutaj nadmienić, że wielu producentów i indywidulnych lutnikow czesto eksperymentuje z typem, rozmiarem i kształtem pudła gitary akustycznej a także rozmieszczeniem otworów rezonansowych. Jako ciekawostkę dodam ze dużą rolę odgrywa tutaj kubatura która stanowi punkt wyjściowy do projektowania różnych indywidualnych kształtów.

Zarówno w gitarze klasycznej jak i gitarze akustycznej bardzo ważne jest to z czego jest zrobione pudło rezonansowe i podstrunnica. Elementem definiujacym ton jest płyta wierzchnia, mostek, grubość pudła oraz struktura użebrowania. Nie można pominąć drewna z którego zrobiony jest gryf i podstrunnica. Całość przy odpowiedniej kompozycji materiałów nadaje brzmienia gitarze akustycznej. Pojawiają sie też instrumenty wykonane z włókna węglowego lub hybrydy mające drewniany top oraz pudło wykonane z laminatu.

Metalowe struny w gitarze akustycznej

Gitara akustyczna najczesciej jest wyposażona w struny metalowe i posiada węższy gryf niż gitara klasyczna, o podstrunnicy profilowanej podobnie jak gitara elektryczna. Często pod spodem otworu rezonansowego znajdziemy plastikową płytkę chroniącą drewno przed odrapaniami od piórka lub bardziej agresywnego grania dłonią. Popularnym wyborem w przypadku strun do gitary akustycznej jest zestaw EJ10 od D'addario.

Gitary akustyczne wyposażone są w system piezo często dodatkowo zaopatrzony w wewnętrzny mikrofon. Mogą też posiadać wbudowany stroik.

Zarówno gitary klasyczne jak i akustyczne podczas grania live, mają tendencję do tworzenia sprzężenia z system nagłośnieniowym. Jednym z rozwiązań tego problemu jest gumowa nakładka na otwor rezonansowy.

Na szyjkach gitar akustycznych często pojawiają sie markery/oznaczenia progów. W gitarach lutniczych są to często pięknie zdobione indywidualne niepowtarzalne motywy.

Gitary elektryczne

To chyba obecnie największa grupa instrumentów strunowych pośród nie tylko rodzajów gitar. Popularność zyskały w latach 50 XX wieku chwile po tym jak Leo Fender zbudował pierwszą gitarę elektryczną. Wtedy sprzedawana była razem z wzmacniaczem i tworzyła coś w rodzaju zestawu. Obecnie zarówno wzmacniacz i jak i gitara są traktowane jako osobne elementy które jednak nie mogą istnieć bez siebie.

Gitara elektryczna to przysłowiowa „deska” z gryfem. Sercem mającym największy wpływ na slyszalne brzmienie są przystawki elektromagnetyczne (inaczej-przetworniki). Razem z osprzętem metalowym nadają brzmienie gitarze elektrycznej.

Jakkolwiek te gitary pokazują całą swoją wartość muzyczną po podpięcu do wzmacniacza, nie można zapomnieć (moim zdaniem) o tym jak ważne jest drewno z którego taka gitara jest zrobiona. Być może dla jednych wpływ tego materiału nie jest słyszalny we wzmacniaczu to nie da się nie docenić wartości w wersji akustycznej poszczególnych gatunków. Dla wielu gitarzystów najważniejsze będzie to jak gitara odzywa sie „na sucho” – z deski, bo reszta jest „do ukręcenia”, czy to poprzez zmianę przystawek czy też na wzmacniaczu. Moim zdaniem jeżeli stuktura drewna oraz jego masa rezonuje (najczęściej w konkretnych pasmach) to wpłynie to na rezonans (drgania strun).

Struny w gitarach elektrycznych

Do gitar elektrycznych używa się wyłącznie strun metalowych. W zalezności od grubości zestawów strun można osiągnąć odpowiednie dźwięki . Popularnym wyborem są struny Ernie Ball 2221, które idealnie sprawdzą się w każdym stylu muzycznym.

Jak brzmią różne drewna w gitarze

Dla przykładu drewna o dużej masie i gęstych słojach tj. mahoń, czy korina będą brzmiały „cieplej” czyli więcej będzie niskich częstotliwości w „suchym” brzmieniu instrumentu. Bierze sie to stąd, że masa takiego drewna lepiej rezonuje w dolnych pasmach a tym samym amplfikuje brzmienia niskich strun, ucinajac nieco wybrzmiewanie wyższych częstotliwości. Te z kolei fajnie są wzmacniane przez drewno takie jak klon czy palisander, którego struktura rezonuje w wysokich częstotliwościach.

Zastosowanie różnych gatunków dobrego lutniczego drewna w gitarze będzie miało wpływ na rezonans instrumentu i jego naturalne „wibrowanie”. Jeżeli wibruje, wydłuża tym samym poprzez rezonans, wybrzmiewanie strun a to dalej jest zbierane przez przetworniki i wysyłane do wzmacniacza tworząc szerszy obraz dźwiękowy.

Konstrukcje gitar elektrycznych

Konstrukcja gitary elektrycznej dzieli sie na trzy typy:

- neck through body – gdzie gryf przechodzi przez korpus

- sat neck – gdzie gryf jest wklejany

- bolt-on – tutaj gryf jest wkręcany do korpusu.

Gitary typu neck through body oraz sat neck charakteryzują się długim wybrzmiewaniem tzw sustainem, oraz nieco lepszą charakterystyką brzmienia w różnych pasmach.

Oczywiście dobrze dobrane drewno i świetnie ustawiona gitara Bolt-on może również zaskoczyć długością wybrzmiewania strun i swoim brzemieniem.

Gitary elektryczne ze względu na konstrukcję samego korpusu dzielą się również na:

- Solid body – Gitara zrobiona z litego drewna. Jest to najczęstsze rozwiązanie wykorzystywane w praktycznie każdym gatunku muzyki popularnej.

- Hollow body- gitara elektryczna która ma częściowo zamknięte pudło rezonansowe -ze względu na swój akustyczny ton często spotykana w jazzie i bluesie.

- Semi hollow- korpus gitary ma zamknięte otwory wewnątrz korpusu. Często określa się to mianem Chambered body. Taka konstrukcja otwiera nieco górne częstotliwości, ale też zmniejsza wagę „deski” i na sucho jest nieco głośniejsza.

- Gitary kompozytowe- zarówno elektryczne jak i elektryczne, zdrobnione z włókna węglowego lub kewlaru , z wypełnieniem pianką lub styropianem albo całkowicie puste w środku. Są to bardzo lekkie, jasno brzmiące instrumenty o wiele bardziej odporne na wilgotność czy zmiany temperatury, chętnie wykorzystywane w muzyce rockowej i metalowej.

Gryf w gitarach elektrycznych

Gryf gitary elektrycznej ma różne grubości od ultra cienkich często wykorzystywanych przez nowoczesnych gitarzystów po grube „kije basebolowe” często widziane w gitarach starszego typu.

Gryfy są zrobione albo z jednego kawałka drewna albo z kilku różnych gatunków, często wzmocnione prętami carbonowymi które biegną wzdłuż standardowego pręta napinającego.

Profil podstrunnicy waha się od 9.25 cala będąc bardzo okrągłym aż po niemalże płaskie 20” podstrunnice.

Osprzęt gitary elektrycznej

Na to składa się mostek, strunociąg, tremolo oraz masznki/klucze do strojenia a także blokada strun w przypadku mostka podwójnie blokowanego. Do tego można dodać elementy takie jak pokrętła głośności czy uchwyty na pasek a także instalacje gniazda typu jack.

Stałe mostki można podzielić ze względu na design na tzw hardtail or Tune-o-matic.

Tremolo z kolei to ruchomy mostek który może miec konstrukcje typu vintage -czyli rusza się najczęściej w jedną stronę lub nowoczesny podwójnie blokowany typu Floyd Rose- który daje możliwości wibrowania w obie strony (góra - dol ) i wykonywania różnych efektów tj. flutter, dive bombs etc.

Gitary headless

Konstrukcja gitary wymyślone przez Neda Steinbergera w latach 80dziesiatych XX wieku przeżywają obecnie renesans. Każda firma a także mniejszy warsztat lutniczy oferuje instrumenty bez główkowe zarówno standardowe gitary jak i basy.

Zaletą takich instrumentów jest ich wielkość. Są krótsze, bardziej poręczne, w wielu przypadkach da się je przewozić jako bagaż podręczny w samolocie bez specjalnego problemu (oczywiście zależne jest to od linii lotniczej)

Są też nieco lżejsze i dzięki środkowi ciężkości przesuniętemu w stronę korpus dużo lepiej wyważone. Wszystkie te ergonomiczne rozwiązania sprawiają że tego typu gitary bardzo chętnie są wykorzystywane przez wielu podróżujących muzyków niezależnie od granych stylów muzycznych.

Mówiąc o gitarach nie można zapomnieć o gitarach basowych ale o tym w kolejnym artykule.

Mam nadzieje, że ta krótka charakterystyka przybliży nieco poczatkującym adeptom gitary ten fascynujący instrument i zachęci do poszukiwania własne idealne brzmienie instrumentu.

Serdecznie pozdrawiam

Przemek